Python

دستورات شرطی در پایتون

عکس از هادی محمدیان هادی محمدیان ارسال یک ایمیل ۱۴۰۳/۰۵/۳۰آخرین به روز رسانی: 1403/07/01
۰ 4 خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد
دستورات شرطی در پایتون
دستورات شرطی در پایتون

دستورات شرطی در پایتون: تصمیم‌گیری در برنامه‌ها

دستورات شرطی به برنامه‌های پایتون این امکان را می‌دهند که بر اساس شرایط مختلف، تصمیم بگیرند و مسیر اجرای برنامه را تغییر دهند. این دستورات بسیار مهم هستند و در اکثر برنامه‌های پایتون به کار می‌روند.

ساختار دستورات شرطی

ساختار اصلی دستورات شرطی در پایتون به صورت زیر است:

Python
if شرط:
    # کدهایی که اگر شرط درست باشد اجرا می‌شوند
else:
    # کدهایی که اگر شرط نادرست باشد اجرا می‌شوند
  • شرط: عبارتی است که مقدار آن می‌تواند درست (True) یا نادرست (False) باشد.
  • بلوک‌های کد: کدهایی که در زیر هر بخش (if یا else) قرار می‌گیرند، باید با تورفتگی مشخص شوند تا پایتون بتواند بلوک‌ها را تشخیص دهد.

مثال ساده

Python
age = ۱۸
if age >= ۱۸:
    print("شما می‌توانید رأی بدهید.")
else:
    print("شما نمی‌توانید رأی بدهید.")

در این مثال، اگر متغیر age بزرگتر یا مساوی ۱۸ باشد، پیام “شما می‌توانید رأی بدهید.” چاپ می‌شود، در غیر این صورت پیام “شما نمی‌توانید رأی بدهید.” چاپ می‌شود.

دستور elif

برای بررسی چندین شرط به صورت متوالی، از دستور elif استفاده می‌شود:

Python
number = ۵
if number > ۰:
    print("عدد مثبت است.")
elif number < ۰:
    print("عدد منفی است.")
else:
    print("عدد صفر است.")

عملگرهای مقایسه‌ای در پایتون: مقایسه مقادیر و تصمیم‌گیری

عملگرهای مقایسه‌ای در پایتون برای مقایسه دو مقدار با یکدیگر استفاده می‌شوند. نتیجه این مقایسه همیشه یک مقدار بولین (Boolean) است که یا True (درست) یا False (نادرست) خواهد بود. این مقادیر بولین اغلب در ساختارهای شرطی (if, else) برای تصمیم‌گیری در برنامه‌ها استفاده می‌شوند.

انواع عملگرهای مقایسه‌ای

  • == (مساوی است): بررسی می‌کند که آیا دو مقدار برابر هستند یا خیر.
  • != (مساوی نیست): بررسی می‌کند که آیا دو مقدار نابرابر هستند یا خیر.
  • < (کوچکتر است): بررسی می‌کند که آیا مقدار سمت چپ کوچکتر از مقدار سمت راست است یا خیر.
  • > (بزرگتر است): بررسی می‌کند که آیا مقدار سمت چپ بزرگتر از مقدار سمت راست است یا خیر.
  • <= (کوچکتر مساوی است): بررسی می‌کند که آیا مقدار سمت چپ کوچکتر یا مساوی مقدار سمت راست است یا خیر.
  • >= (بزرگتر مساوی است): بررسی می‌کند که آیا مقدار سمت چپ بزرگتر یا مساوی مقدار سمت راست است یا خیر.

مثال‌ها

Python
x = ۱۰
y = ۵

# مثال‌هایی از استفاده از عملگرهای مقایسه‌ای
print(x == y)  # False
print(x != y)  # True
print(x > y)   # True
print(x < y)   # False
print(x >= y)  # True
print(x <= y)  # False

استفاده در ساختارهای شرطی

Python
age = ۱۸
if age >= ۱۸:
    print("شما می‌توانید رأی بدهید.")
else:
    print("شما نمی‌توانید رأی بدهید.")

در این مثال، از عملگر >= برای مقایسه سن با ۱۸ استفاده شده است. اگر شرط درست باشد (سن بزرگتر یا مساوی ۱۸ باشد)، پیام اول چاپ می‌شود، در غیر این صورت پیام دوم چاپ می‌شود.

نکات مهم

  • نوع داده‌ها: عملگرهای مقایسه‌ای را می‌توان برای مقایسه انواع داده‌های مختلف مانند اعداد، رشته‌ها و حتی اشیاء استفاده کرد.
  • ترتیب عملیات: در عبارات پیچیده، ترتیب انجام عملیات‌ها مطابق با قواعد ریاضی است. برای تغییر ترتیب عملیات می‌توانید از پرانتز استفاده کنید.
  • مقدار بولین: نتیجه هر عملگر مقایسه‌ای همیشه یک مقدار بولین (True یا False) است.

کاربردها

  • گرفتن تصمیم: در ساختارهای شرطی برای تصمیم‌گیری بر اساس شرایط مختلف استفاده می‌شوند.
  • کنترل جریان برنامه: جریان اجرای برنامه را بر اساس نتایج مقایسه‌ها تغییر می‌دهند.
  • اعتبارسنجی داده‌ها: برای بررسی صحت و اعتبار داده‌های ورودی استفاده می‌شوند.
  • حلقه‌ها: در حلقه‌ها برای تعیین شرط ادامه یا خروج از حلقه استفاده می‌شوند.

مثال‌های بیشتر

Python
# بررسی زوج یا فرد بودن یک عدد
number = ۷
if number % ۲ == ۰:
    print("عدد زوج است.")
else:
    print("عدد فرد است.")

# مرتب‌سازی دو عدد
a = ۵
b = ۱۰
if a > b:
    temp = a
    a = b
    b = temp
print("عدد بزرگتر:", b)
print("عدد کوچکتر:", a)

با درک کامل عملگرهای مقایسه‌ای، می‌توانید برنامه‌های پایتون خود را پیچیده‌تر کرده و تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه‌تری در آن‌ها بگنجانید.

 

مثال پیچیده‌تر

Python
grade = ۸۵
if grade >= ۹۰:
    print("نمره عالی")
elif grade >= ۸۰:
    print("نمره خوب")
elif grade >= ۷۰:
    print("نمره متوسط")
else:
    print("نمره پایین")

مثال‌های عملی بیشتر:

  • بررسی سن برای ورود به یک مکان:
    Python
    age = int(input("سن خود را وارد کنید: "))
if age >= ۱۸:
    print("می‌توانید وارد شوید.")
else:
    print("برای ورود باید بالای ۱۸ سال باشید.")
  • محاسبه مالیات بر درآمد:
    Python
    income = float(input("درآمد سالانه خود را وارد کنید: "))
if income <= ۱۰۰۰۰۰۰۰:
    tax = income * ۰.۱
else:
    tax = income * ۰.۲
print("مالیات شما:", tax)

نکات مهم

  • تورفتگی: در پایتون، تورفتگی برای مشخص کردن بلوک‌های کد بسیار مهم است.
  • شرط‌های ترکیبی: می‌توان چندین شرط را با استفاده از عملگرهای منطقی and و or ترکیب کرد.
  • شرط‌های تو در تو: می‌توان دستورات شرطی را در داخل یکدیگر قرار داد.

کاربردهای دستورات شرطی

  • گرفتن تصمیم: بر اساس شرایط مختلف، تصمیم‌گیری کنید که کدام بخش از کد اجرا شود.
  • کنترل جریان برنامه: جریان اجرای برنامه را بر اساس شرایط تغییر دهید.
  • اعتبارسنجی ورودی: داده‌های ورودی کاربر را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنید که معتبر هستند.
  • ساختارهای داده پیچیده: ساختارهای داده پیچیده‌تری مانند لیست‌ها و دیکشنری‌ها را مدیریت کنید.

۵/۵ ( ۱ امتیاز )
عکس از هادی محمدیان هادی محمدیان ارسال یک ایمیل ۱۴۰۳/۰۵/۳۰آخرین به روز رسانی: 1403/07/01
۰ 4 خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد
نمایش بیشتر
عکس از هادی محمدیان

هادی محمدیان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا